Net als op vrouwendag, op 8 maart, krijg ik ook op 1 mei, de Dag van de Arbeid, nog vaak de zelfde vraag. Is dat nou nog wel nodig, anno nu? We hebben toch al zo veel bereikt? Is die emancipatie nou niet eens klaar? Ja, we hebben veel bereikt. We hebben een 8-urige werkweek, zwangerschapsverlof, en een wet gelijke behandeling. En steeds meer meisjes studeren aan universiteit of hogeschool.
Maar om nou te zeggen dat we klaar zijn? Nog lang niet. Nog steeds verdienen vrouwen minder, is minder dan de helft van alle vrouwen in ons land financieel zelfstandig, nog steeds worden vrouwen gediscrimineerd omdat ze zwanger zijn, nog steeds is er sprake van seksuele intimidatie op de werkvloer, en nog steeds bungelt Nederland onderaan allerlei lijstjes als het gaat om diversiteit aan de top. Sterker nog, als we in het huidige tempo doorgaan maken wij het niet meer mee, die gelijke verdeling tussen mannen en vrouwen. Ik weet niet hoe het met jullie zit, maar ik vind dat reden voor een revolutie.
(Foto: Netwerk Vrouwen FNV)
We doen niet alleen onszelf maar ook de samenleving namelijk ongelofelijk tekort. Want uit stapels en stapels onderzoek blijkt dat de wereld niet alleen eerlijker wordt maar ook beter wordt van meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Gemengde teams presteren beter, bedrijven met meer vrouwen in het bestuur doen het beter. Alleen moet je die nog met een vergrootglas zoeken. Ik vergelijk het wel eens met een belangrijke voetbalwedstrijd. Die speel je ook niet met elf linksbenige spitsen. Die speel je met een keeper, een verdediging, een middenveld en aanvallers. Maar wij laten een deel van onze beste spelers op de bank zitten. Terwijl de Champions League al lang begonnen is.
Bovendien zijn het niet alleen vrouwen die wat te winnen hebben. Ook voor mannen is er nog genoeg om voor de vechten. Zo geven veel vaders aan best meer te willen zorgen, maar daarin niet gesteund te worden door werkgevers. In veel sectoren heerst er nog een taboe op het combineren van werk en zorg, voor mannen. Dus ik zeg: investeren in een eerlijke arbeidsmarkt voor mannen én vrouwen. Niet omdat het moet, maar omdat het werkt.
Maar voor die revolutie is nog wel een boel werk aan de winkel. Voor de politiek, voor werkgevers, aan de keukentafel maar ook voor onszelf. De volgende 10 punten zijn volgens mij een mooi begin.
1) Gelijk loon voor gelijk werk
In Nederland verdienen vrouwen nog steeds aanzienlijk minder dan mannen. Daarom werkt de PvdA, samen met GroenLinks, SP en 50Plus aan een nieuwe wet die dat aan moet pakken.
2) Vinger opsteken
Agnes Jongerius zei ooit: ‘Vrouwen moeten vaker de beurt vragen.’ Dat ben ik roerend met haar eens. Dus gewoon die vinger opsteken en niet bang zijn om gezien te worden.
3) Ja zeggen
Veel vrouwen hebben geleerd dat bescheidenheid het beste is. Dat er sancties staan op boven het maaiveld uitsteken. Daarom zeggen veel vrouwen nee, uit angst ‘door de mand te vallen’. Het bedriegerssyndroom noemen ze dat. Superinteressant, maar ook superlastig, als je verder wil komen.
4) Nee zeggen
Het klinkt paradoxaal, maar ook nee zeggen is voor veel vrouwen lastig, vaak omdat ze zo graag aardig gevonden willen worden. Tip: denk bij elke ja en nee wat langer na. ‘Daar kom ik later op terug’ zeg je tegen de vraagsteller. Is dit een ja of nee uit angst? Of omdat het voor jou het beste is?
5) Een echte vent..
Strijkt zijn eigen overhemd. Deze revolutie begint aan de keukentafel. Nog steeds doen vrouwen in Nederland 65% van alle onbetaalde arbeid. En nog steeds zijn er werkgevers die raar opkijken van mannen die meer willen zorgen. Soooo last season..
6) Beter zoeken
Ook very last season: “we willen wel meer vrouwen, maar we kunnen ze niet vinden.” Dan moet je echt beter zoeken. En zoals onze vorige minister van Emancipatie Jet Bussemaker al zei: waar geen wil is, is een wet.
7) Een slimme meid..
Is nog steeds op haar toekomst voorbereid. Gelukkig kiezen steeds meer meiden voor techniek, ondernemerschap of onderzoek. Maar nog steeds kiezen veel meer meiden dan jongens voor laagbetaalde, vaak onzekere part-time banen. Zolang meer dan de helft van de Nederlandse vrouwen financieel niet zelfstandig is, schiet het niet op met die revolutie.
8) You can’t be what you can’t see
Daarom: rolmodellen in beeld. Sla een willekeurig schoolboek open, en het is één oogopslag duidelijk: de jaren vijftig zijn terug van nooit weggeweest. Dokters zijn man (en vaak wit) en verpleegkundigen zijn vrouw. Mama’s staan in de keuken, en papa’s gaan aan het werk. En die beelden zijn niet onschuldig. Kijk maar wat stereotype rolpatronen doen met kinderen in dit filmpje.
9) Discriminatie keihard aanpakken
Nog steeds worden vrouwen gediscrimineerd. Omdat ze zwanger zijn. Of omdat ze behalve vrouw zijn, een hoofddoek dragen, in een rolstoel zitten of een niet-Nederlandse achternaam hebben. Bedrijven die discrimineren moeten keihard worden aangepakt. En dat begint met de erkenning dat vrouwen met een beperking, met een migratie-achtergrond, LHBT-ers en oudere vrouwen extra drempels ervaren, letterlijk én figuurlijk.
10) Samen sterker
Om verder te komen, moeten we onze successen blijven vieren, maar ook eerlijk zijn over wat nog te winnen valt. En dan niet alleen voor onszelf, maar voor ons allemaal. Want samen staan we sterker. En juist daarom zijn dagen als 8 maart en 1 mei zo belangrijk. Om onze voormoeders te eren. Heldinnen als Suze Groeneweg, die dit jaar precies 100 jaar geleden als eerste vrouw plaats nam in de Tweede Kamer. Als ik rondloop door het gebouw probeer ik me vaak voor te stellen hoe dat voor haar moet zijn geweest. Of heldinnen als Joke Smit, die zich zo heeft ingezet voor de ontwikkeling van vrouwen op de arbeidsmarkt, voor het recht op volwassenenonderwijs, en voor meer vrouwen in bestuur en politiek. Of heldinnen zoals jij en ik, die vandaag, morgen of wanneer dan ook even stil staan bij wat er nog te winnen is.
*Op 1 mei 2018 uitgesproken bij een Equal Pay meet-up van FNV Vrouw.
Kirsten van den Hul 